Bronnen Bronnen
Bronnen

A 1127

afschrift huwelijksakte (Algemene akte)
Plaats van akte: Probolinggo [ji, Indonesië]
Aktedatum: 23 sep 1918
Archiefnaam: CBG
Archief: Oost-Indische Bronnen
Deel/Akte: VIBDNI004099
hierin
Carel Jean Philip ten Cate en Suzanna (Suus) Eckhardt als echtpaar
Dossier:

astam-ens 1867

SAIP, Stamboek gegeven KNIL-militairen ca. 1852-1951 (Algemene akte)
Plaats van akte: Den Haag [zh]
Archiefnaam: Nat. Archief
Archief: Toegang 2.10.50.02
hierin
Rudie ten Cate (*1923-†2001) als hoofdpersoon
Dossier:

fastam-ens231

Familieadvertentie van Dick ten Cate Brouwer en (Familieadvertenties)
plaats: Haarlem [nh]
datum: 4 apr 1942
Bron: Noord-Hollands Archief
Archief: Krantenviewer
Krant: Haarlem's Dagblad
Blz.: 4 van 18
Verloofd:
Geertje Lucas
en
D. ten Cate Brouwer jr.
Spaarndam, Visscherseinde 2.
Leiden, Wassenaarscheweg 2.
2de Paaschdag 1942.
hierin
Dick ten Cate Brouwer (*1916-†1990) als verloofde
Dossier:

pkstam-ens 3176

Persoonskaart Anna Gerardiena ten Cate (Persoonskaart)
Akte: gaNd
Vergel. datum: 27sep65AA
Achterkant (J/N): N
hierin
Anna Gerardiena ten Cate (*1887-†1994) als hoofdpersoon
Dossier:

FA 1749

Familieadvertentie van Otto Albrecht ten Cate en Petronella Wilhelmina Driessen (Familieadvertenties)
plaats: Den Haag [zh]
datum: 4 aug 1936
Bron: CBG
Archief: Coll. fam. adv. tot 1970
Naam: Ten Cate
Blz.: 87
hierin
Otto Albrecht ten Cate en Mr. Petronella Wilhelmina Driessen als verloofden
Dossier:

BK 3479

Jaarboek CBG dl 63, Genealogie en de Canon deel II (Boek)
Plaats: Den Haag [zh]
Uitgegeven: 2009
Type: Indische Nederlanders en hun genealogie
Schrijver: R.G. de Neve
Uitgever: CBG
Afmetingen: 23x15,5 cm
ISBN nummer: 978-90-5802-070-3
Indonesië 1945-1949. Een kolonie vecht zich vrij
N.G. de Neve, Indische Nederlanders en hun genealogie
Blz. 147 -173
Overgenomen blz, 153 - 155:

Adoptie, erkenning en wettiging

In Nederlandsch-Indië was het sinds 1769 voor een Europese man mogelijk een 'onchristenkind' (lees: kind van een ongedoopte inlandse vrouw) bij notariële akte te adopteren. De adoptie stond gelijk aan een wettige geboorte en stoelde op het Romeins recht. De adoptie zorgde er voor dat het adoptiefkind voortaan als Europeaan werd beschouwd. De adoptiepraktijk heeft vele curieuze geslachtsnamen opgeleverd, aangezien de adoptiefkinderen vaak de omgekeerde of vervormde familienaam van hun adoptiefvader kregen. Bekende voorbeelden zijn Ednenov (Von Ende), Man-gold (Goldman), Nessnarc (Cranssen), Kijdsmeir (Van Riemsdijk), Snitsevorg (Gro-vestins), Rhemrev (Vermehr), Stopkeerb (Breekpot), Tenret (Ternet), Vodegel (De Vogel) en Zowran (Von Ranzow).(10)
Daarnaast hadden Europeanen de mogelijkheid hun onwettige kinderen te legitimeren door verkrijging van brieven van wettiging, gegeven door de Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indië (legitimatie per rescriptum principis). Laatstgenoemde praktijk stamde uit de VOC-tijd en stoelde op het toen in Indië geldende oud-Hollands recht."
Sinds 1830 (11) was er nog een derde manier om kinderen te wettigen en de status van Europeaan te bezorgen. Een christen kon bij de burgerlijke stand aangifte doen van de geboorte van een natuurlijk kind uit een inlandse moeder. Het was daarbij geen vereiste dat hij het door hem aangegeven kind als het zijne erkende. Het enige waartoe hij zich verplichtte was de verzorging en christelijke opvoeding van het kind. Voorwaarde was verder dat de moeder met dit alles instemde.
Adoptie was vanaf 1848 niet meer mogelijk, terwijl inschrijving in het voor Europeanen bestemde geboorteregister sinds 1867 (13) alleen nog was toegestaan, wanneer het kind dat werd aangegeven gelijktijdig werd erkend.(14) De mogelijkheid voor Europeanen buitenechtelijke kinderen te erkennen, bestond sinds 1828 (15)(invoering van de burgerlijke stand). Sinds 1848 was erkenning van natuurlijke kinderen door Europeanen nog slechts mogelijk in overeenstemming met de artikelen 280 e.v. van het Indisch Burgerlijk Wetboek.(16) In de praktijk gebeurde het ook wel dat een Europeaan een kind erkende dat niet het zijne was. Met ingang van 1 januari 1918 was dit strafbaar.
Geboorteaangifte en gelijktijdige erkenning vonden niet zelden geruime tijd na de geboorte plaats. Een voorbeeld daarvan vinden we in de geboorteakte, tevens akte van erkenning, van Willem Frederik George Burgemeestre (1881-1945). Daarin staat onder meer het volgende:
Heden den dertiende november achttienhonderd drie en tachtig, verscheen voor mij Willem Lodewijk Holle, gewoon ambtenaar van den Burgerlijken Stand te Kediri:JoHANNES GEORGE BURGEMEESTRE, oud achten twintig jaren, van beroep klerk bij den Landraad te Kediri, wonende te Kediri, die mij heeft verklaard, dat op vrijdag den achtsten april 1800 en een en tachtig des namiddags ten drie ure te Kediri is geboren een kind van de mannelijke kunne uit de inlandschen vrouw LAMIRAH, zonder beroep, wonende bij hem, comparant, aan welk kind zijn gegeven de voornamen van: WILLEM FREDERIK GEORGE (17), Hebbende genoemde Johannes George Burgemeestre verklaard dat kind voor het zijne te erkennen en hetzelve in de christelijke godsdienst op te voeden. Verschijnende verder voor mij de genoemde inlandsche vrouw Lamirah, naar gissing twintig Jaren, die verklaard heeft, zoo met de erkenning van bedoeld kind door meergenoemden Johannes George Burgemeestre, als met de opvoeding van hetzelve in de christelijke godsdienst bij deze toe te stemmen.
Johannnes George Burgemeestre (1855-1886) is nooit wettig met de moeder van zijn kinderen getrouwd, wellicht mede doordat hij jong overleed. Zijn zoon was en bleef ondanks de erkenning dus een onwettig kind. (18) Dat gold ook voor de drie dochters die hij later bij Lamirah verwekte. De twee oudsten werden eveneens door hem erkend. Zijn jongste dochter [Anna Gerardiena] kwam ter wereld nadat hij was overleden. Zij werd daarop erkend door een ongetrouwd mannelijk familielid [Gerrit Willem ten Cate] van één van zijn zwagers [Johannes Christoffel ten Cate getrouwd met Wilhelmina Sophia Louisa Burgemeestre, pleegouders van Hermina Ernestina en Anna Gerardiena]. Lamirah sloot later een wettig huwelijk met een Europese man [Hermanus van Dorp] en kreeg met hem vier dochters. Zij overleed te 's-Gravenhage in 1959 op bijna honderdjarige leeftijd.
Noten:
10. Zie voor een uitgebreide opsomming Tong Tong 5 (1961) nr. 24,12; ook te vinden in D.A. Visker, Indische familienamen ([Den Haag] z.j.) 50-52.
Een voorbeeld hiervan vinden we bij de Indische familie Van Stralendorff, een tak van het oud-adellijke Mecklenburgse geslacht Von Stralendorff. De stamvader, Friedrich Christoph von Stralendorff (Frederik Christoffel van Stralendorff) (Neukalde, Mecklenburg Vio-Soerakarta 1784), verkreeg bij resolutie van de Indische regering van 16 nov. 1779 brieven van wettiging voor de acht kinderen die hij bij twee verschillende vrouwen had verwekt Zie P.A. Christiaans, 'Van . Stralendorff',jaarboek CBG 34 (1980) 126-127.
12. Resolutie van Gouverneur-Generaal in Rade, d.d. 31 juli 1830, nr. 8 (Ind. Stb. 1830, nr. 31); Lid i, sub a van dit besluit luidde als volgt: 'Dat de ambtenaren van den burgerlijken stand gehouden en verpligt zullen zijn, om bij de registers van geboorten kinderen in te schrijven, welke buiten huwelijk verwekt zijn en waarvan de aangifte door christenen, hetzij deze zich al of niet als vader bekend maken, gedaan wordt, mits de aangever verklare de verpligting op zich te nemen om zoodanige kinderen te verzorgen en in de christelijke godsdienst op te voeden, en de moeder, zoo zij in leven is, dat zij toestemme dat haar kind of kinderen zoodanig worden verzorgd en opgevoed; zullende gemelde ambtenaren behoorlijke aanteek-ening van deze verklaringen moeten houden.' Sub b van het zelfde lid luidde: 'Dat de bovenbedoelde inschrijving in het belang der kinderen zal kunnen plaats hebben op eiken leeftijd van dezelve, en dat in de acte de dag der geboorte van het kind, of zoo die niet bekend mogt zijn, de vermoedelijke ouderdom van hetzelve zal moeten worden vermeld.' Sub c ten slotte, luidde: 'Dat een gehuwde man niet, dan gezamenlijk met zijne vrouw, de inschrijving van zoodanig kind kan verkrijgen, en bij die inschrijving zich tot de verzorging en opvoeding van hetzelve zal kunnen verbinden.'
13.Besluit van de Gouverneur-Generaal van Neder-landsch-lndië, d.d. 31 dec. 1866 tot het in werking laten treden van artikel 42 van het Reglement op het houden der registers van den burgerlijken stand voor de Europeesche en met deze gelijkgestelde bevolking van Nederlandsch-lndië (Ind. Stb. 1849, nr. 25) 'opdat voortaan geen uit eene inlandsche moeder geboren natuurlijk kind in de voor Europeanen bestemde geboorteregisters worde ingeschreven, tenzij de vader Europeaan zij en de aangifte door dezen met gelijktijdige erkenning van het kind geschiedde (ind. Stb. 1867, nr. 3).
14. Volgens een voorzichtige schatting zou er in de periode 1861-1940 sprake zijn geweest van 52.500 erkenningen door Europese mannen van kinderen van een niet-Europese moeder. Een andere, eveneens voorzichtige schatting kwam voor de periode 1848-1940 uit op 54.600, inclusief 12.750 kinderen die later werden gewettigd. Daartegenover stonden 29.760 wettige geboorten, wat het totaal van Indië geboren Europeanen in genoemde periode op 84.360 brengt. Het aantal wettig geborenen en later gewettigde kinderen bedroeg 42.510, ofwel een fractie meer dan 50%, hetgeen betekent dat het aantal erkende en dus onwettige kinderen eveneens 50% bedroeg. Zie A. van Marie, 'De groep der Europeanen in Nederlands-lndië. Iets over ontstaan en groei (III)', Indonesia 5 (1952), nr. 6, 491-492-
15. Reglement op het houden van registers van den burgerlijken stand voor Christenen en Joden in Nederlandsch-lndië, gearresteerd bij Besluit van de Commissaris-Generaal over Nederlandsch-lndië d.d. 18 juni 1828, nr. 35 (Ind. Stb. 1828, nr. 50). Artikel 76 luidde: 'De erkenning van een onecht kind zal kunnen geschieden in de acte van geboorte of wel door eene authentieke of notariële acte. Wanneer de notariële acte van lateren datum is dan de acte van geboorte, moet hiervan in margine der acte van geboorte melding gemaakt worden, hetzij ex officio, of op de eerste requisitie. Geene erkenning van kinderen in bloedschande of overspel verwekt of geboren, wordt toegelaten.' Art. 77 luidde: 'Een onecht kind kan vóór deszelfs geboorte niet anders dan bij notariële acte erkend worden; zullende na de geboorte van het kind
in de acte van geboorte aan deze omstandigheid melding gemaakt worden.'
16. Van Marle, 'De groep der Europeanen (III)', 483-484; W.E. van Mastenbroek, De historische ontwikkeling van de staatsrechtelijke indeeling der bevolking van Neder-landsch-lndië (Wageningen 1934) 72.
17. Grootvader maternel van de auteur van dit artikel.
18. Erkende kinderen werden gewettigd indien hun moeder trouwde met degene die haar kinderen had erkend (legitimatio per subsequeris matrimonium). Wettiging kon ook plaatsvinden door een besluit van de Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-lndië, zonder dat de erkenner van de kinderen met hun moeder was getrouwd (legitimatio per rescriptum principis).
[] aanvullingen HtC
hierin
Johannes George (John) Burgemeestre en Lamira als onderwerp
Gerrit Willem ten Cate (*1862-†1925) als onderwerp
Johan Christoffel ten Cate en Wilhelmina Sophia Louisa Burgemeestre als pleegouders
Dossier:

PK 3177

Persoonskaart Hendrik Alexander Goodsir (Persoonskaart)
Akte: gaVR
Vergel. datum: 02091952
Achterkant (J/N): N
hierin
Hendrik Alexander Goodsir (*1888-†1978) als hoofdpersoon
Dossier:

PK 3462

Persoonskaart van Hermine Ernestine Burgemeestre (Persoonskaart)
Akte: ga Nd
Vergel. datum: 24aug60AA
Achterkant (J/N): J
hierin
Hermine Ernestine Burgemeestre (*1885-†1978) als hoofdpersoon
Dossier:

PK 3175

Persoonskaart van Lamira (Persoonskaart)
Akte: niet vermeld
Vergel. datum: niet vermeld
Achterkant (J/N): J
hierin
Lamira (*1863-†1959) als hoofdpersoon
Dossier:

FA 3467

Familieadvertentie van Hermanus van Dorp (Familieadvertenties)
plaats: Medan [sm, Indonesië]
datum: 30 dec 1907
Bron: KB 1634 B1
Archief: Historische kranten
Naam: Familiebericht
Krant: De Sumatrapost
Editie: Dag
Jrg./Nr.: 9/301
Uitgever: J. Hallerman
PPN: 045042624
hierin
Hermanus van Dorp (*1841-†1907) als overledene
Dossier:

FA 3470

Vestigingen Burgerlijke Stand Batavia (Familieadvertenties)
plaats: Batavia [ja, Indonesië]
datum: 3 feb 1930
Bron: KB C55
Archief: Historische kranten
Naam: Familiebericht
Krant: Het Nieuws van de Dag voor Ned. Indië
Editie: Dag
Jrg./Nr.: 35/27
Uitgever: NV Mij tot Epl. van Dagbladen
PPN: 045114242
hierin
Hermine van Dorp (*1894-†1975) als betrokkene
Dossier:

BSH 3476

Huwelijksakte Marinus Kemp en Hermine van Dorp (BS Huwelijksregister)
Akteplaats: Haarlem [nh]
periode: 11 sep 1917
Archiefnaam: GA Haarlem
Archief: BS huwelijken
Inventarisnr.: 1917/ fol. 237 akte nr. 466
hierin
Marinus Kemp en Hermine van Dorp als echtpaar
Dossier:

BSO 3476

BS Overlijdensregister Marinus Kemp (BS Overlijdensregister)
Akteplaats: Den Haag [zh]
Archiefnaam: GA Den Haag
Archief: BS overlijden
Inventarisnr.: 1939 akte nr. 870
hierin
Marinus Kemp (*1886-†1939) als overledene
Dossier:

BR 2142

Bevolkingsregister (Gezinskaarten) (Bevolkingsregister)
Plaats registratie: Den Haag [zh]
Registratiedatum: 16 nov 1936
Archiefnaam: GA Den Haag
Inventaris: Bev.Reg. 1913-1939
Deel/blz: krt. 102608
hierin
Mr. Petronella Wilhelmina Driessen (*1910-†1945) als hoofdpersoon
Dossier:

KR 1749

Passagierslijst m.s. Christiaan Huygens (Krantenartikel)
Plaats: Batavia [ja, Indonesië]
Datum: 17 jan 1938
Bron: KB historische kranten
PPN: 045114242
Krant: Nieuws van den dag voor NI
Jrg/nr.: 43/13
Uitgever: NV Mij tot Expl. van Dagbladen
Bezit/bezitskenmerk: KB C55
Editie: Dag
Alternatief: De Indische courant
Passagierslijst van het m.s. Christiaan Huygens, dd. 5 Januari 1938 van Amsterdam vertrokken en dd. 3 Februari a.s. te Tandjong-Priok verwacht. Gezagvoerder P.J. Bakker.
Naar Indië: [o.a.] o.a. ten Cate, mevr. ten Cate
hierin
Otto Albrecht ten Cate en Mr. Petronella Wilhelmina Driessen als echtpaar
Dossier:

BR 3474

Bevolkingsregister (Gezinskaarten) (Bevolkingsregister)
Plaats registratie: Den Haag [zh]
Registratiedatum: 27 sep 1930
Archiefnaam: GA Den Haag
Inventaris: Bev. Reg. 1913-1939
Deel/blz: krt. 102647
Komende van Medan, Sumatra, Ned. Indië
hierin
Willem Hendrik Driessen en Lucie Eugenée Wetters als echtpaar
Dossier:

KR

Lawntennis Nederland - Ned. Indië (Krantenartikel)
Plaats: Den Haag [zh]
Datum: 6 jul 1928
Bron: KB, historische kranten
PPN: 832689858
Krant: Het Vaderland
Uitgever: M. Nijhoff [etc.]
: Staat- en letterkundig nieuwsblad
Editie: Avond
hierin
Caesar Herman (Cees) ten Cate (*1890-†1972) als tennisser

BR 3476

Bev. Reg. Gezins- en dienstbodenkaarten 1917-1940 (Bevolkingsregister)
Plaats registratie: Den Helder [nh]
Registratiedatum: 21 sep 1918
Archiefnaam: Regionaalarchief Alkmaar
Inventaris: Bev. Reg. Den Helder 1917-1940
Onderwerp: Inschrijving
hierin
Marinus Kemp en Hermine van Dorp als gezin
Dossier: